Op 4 september 2020 is op feestelijke wijze de nieuwe boot van Stichting De Bovenlanden te water gelaten op Jachthaven De Oude Werf. De aanwezigen brachten een toost uit om de boot een behouden vaart te wensen. Ruim een jaar is een groepje mensen bezig geweest met de voorbereidingen en realisering van de plannen voor een eigen Bovenlandenboot.
AANLEIDING
Het 25-jarig jubileum in 2019 was de aanleiding voor het idee van een eigen boot. We hebben voor ons werk van de stichting in alle jaargetijden een boot nodig. Om bezoekers rond te varen, om met kwekers naar een akker te gaan, om in uitvoering zijnde projecten te bekijken, enz. Daarvoor gebruikten we privé-boten of huurden we een boot. Een eigen werkboot kwam als enige wens op het verlanglijstje voor de viering van het 25-jarig jubileum van de stichting te staan.
In april 2019 kondigden we onze wens paginagroot aan in de Watersportbijlage van de Nieuwe Meerbode. Daarbij werd aangegeven dat we zo’n boot niet zelf konden betalen, maar dat we er van uitgingen: “Met z’n allen kunnen we dat wel.”
Hierachter schuilde de overtuiging dat de stichting met z’n vrijwilligers al 25 jaar op de bres staat voor het Aalsmeerse Bovenlandengebied en het bezoekers en recreanten zo mogelijk maakt om te genieten van de prachtige natuur in het gebied. En, voor wat hoort wat. De Bovenlanden wil haar werk bovendien ook op langere termijn voortzetten en zo het typerende Aalsmeerse landschap behouden: een afwisseling van teelakkers, natuur, fijnmazige watergangen en doorvaarten.
De eerste gedachten over de te bouwen boot kristalliseerden zich razendsnel uit: de boot moet naar een oud-Aalsmeers bootontwerp gemaakt worden, van aluminium zijn omdat de boot het hele jaar buiten ligt, met een elektrische motor en zonder poespas.
Tekening van de authentieke Aalsmeerse grundel
Huib de Vries, had uit de archieven van Koninklijke De Vries Scheepsbouw tekeningen van de authentieke Aalsmeerse grundel opgeduikeld en nam deze mee naar de eerste vergadering van het comité. Vanaf 1906 bouwde Huibs grootvader Han de Vries op zijn scheepswerf de Vries aan de Helling pramen, punters, maar ook grundels. De grundel werd onmiddellijk door het bestuur van de Bovenlanden omarmd als uitgangspunt voor de bouw van de boot: een sierlijk, ruim vaartuig met een scherpe voorkant en een platte achterkant (spiegel). Gedacht werd aan een lengte van 6,5 tot 7 meter, met plaats voor 8 personen.
Esther Gouwerok, is mede-eigenaar van Gouwerok dat inmiddels gespecialiseerd is in de bouw van aluminium casco’s voor grote jachten. Jacht- en Scheepswerf Gouwerok bestaat al meer dan een eeuw en is sinds 1955 in Aalsmeer gevestigd. Vanaf 1982 is het bedrijf te vinden tussen de Dorpsstraat en de Ringvaart. Esther nam de tekeningen van Huib de Vries mee en gebruikte deze om een digitale uitwerking maken van het model boot dat de Bovenlanden voor ogen stond. In oktober 2019 presenteerde zij de eerste 3D beelden van de boot en besloten werd met de ontwikkeling ervan verder te gaan. Op 19 november meldde Esther dat alle details in de tekening verwerkt waren en dat er “uitslagen” gemaakt waren in de computer en op papier, en dat die zo op het aluminium plaatmateriaal konden worden overgenomen.
Wat is nou een grundel?
Jan Lunenburg van de Stichting Oud Aalsmeer heeft veel onderzoek gedaan naar traditionele punters en grundels in Aalsmeer. Hij heeft daar ook verschillende publicaties aan gewijd: “De grundel is ontstaan uit de Aalsmeerse punter. Deze punter werd door vissers, boeren en tuinders al eeuwenlang op het Haarlemmermeer en de diverse plassen gebruikt. Langzaam maar zeker werd de punter echter vervangen door de, tegen het eind van de 19de eeuw ontwikkelde grundel. De punter had een scherp achterschip, wat bij achterop komende hoge golfslag gunstig was. Na de droogmaking van de Haarlemmermeer (1852) werd het water een stuk rustiger en verviel deze noodzaak. De grundel heeft daardoor dan ook een spiegel met een plat achterschip. Hierdoor is de bouw iets eenvoudiger, maar zeker zo belangrijk is dat men een groter laadvermogen bij gelijke lengte kan behalen, waardoor de grundel dus goedkoper uitviel dan de punter.”
Ondertussen was het Comité van Aanbeveling begonnen om jachthavens en aan de watersport verbonden bedrijven te benaderen voor een financiële bijdrage. Eind februari 2020 was de stand van binnengekomen donaties € 10.000. De actie begin maart om donateurs te vragen een extra bedrag bij het donatiebedrag over te maken, leidde tot verrassend veel positieve reacties en tot een extra bedrag van ruim € 2.000. Aalsmeer Vandaag publiceerde een artikel over de werkzaamheden van het Comité van Aanbeveling, het Witte Weekblad publiceerde een verhaal met een computertekening van de boot, Bob in de Bovenlanden wijdde er een speciale column aan. Maar er waren twee andere gebeurtenissen die de loop van het project op beslissende wijze zouden veranderen.
Een tegenslag en een meevaller
De ene ingrijpende gebeurtenis was de uitbraak van de Corona crisis. De drastische maatregelen welke vanaf medio maart het leven in Nederland ingrijpend veranderden, deden ons besluiten om pas op de plaats te maken met de activiteiten om geld voor de boot in te zamelen.
De tweede ingrijpende gebeurtenis was een brief die bij de stichting binnenkwam van een testamentair executeur uit Rotterdam. Deze meldde dat hij een flink bedrag van een legaat (een gift uit een erfenis) had overgemaakt naar de Stichting De Bovenlanden in Mijdrecht. Uit de stukken was nu echter gebleken dat de vererving ten gunste van Stichting De Bovenlanden Aalsmeer was bedoeld. Gelukkig is het geld uiteindelijk toch bij ons terecht gekomen.
Het bestuur besloot om het grootste deel van het legaat te gebruiken om het financiële gat voor de bouw van de boot te dichten en daarmee konden we volle vaart vooruit met het project. In april publiceerden we toch nog een paginagroot verhaal in de Watersportbijlage van de Nieuwe Meerbode, waarin we onze wens voor een eigen boot voor beter beheer van onze percelen herhaalden en uitlegden dat we pas op de plaats maakten met de brede activiteiten om geld in te zamelen. Desondanks deden we een beroep op alle mensen die onze stichting een goed hart toe dragen om een persoonlijke donatie te doen. Het is fantastisch dat een aantal mensen hier positief op gereageerd hebben.
Ondertussen was Daniël Alderden begonnen met het snijden van aluminium platen waaruit het casco van de boot gebouwd ging worden. Daniël is opgegroeid op de seringenkwekerij van zijn vader Maarten en oom Cees Alderden. Hij werkt bij Jacht en Scheepswerf Gouwerok als aluminiumlasser en heeft in zijn vrije tijd al enkele aluminium pramen gebouwd. Daniël zette het tempo er in en al snel werden de eerste contouren van de boot zichtbaar. De prachtige lijn van een grundel was vanaf het begin onmiskenbaar. Het werk ging door en 18 juni werd het glas geheven op de voortgang van het werk. Het was duidelijk dat de jonge botenbouwer, die één dag per week voor zichzelf werkt, een knap staaltje werk aan het leveren was. Drie weken later was het casco gereed en werd het van de Oosteinderweg naar Mark Koopmans Yachtservice aan de Uiterweg gesleept.
Mark Koopmans wordt als echte bootliefhebber gedreven door innovatie en techniek. Het hele vaarseizoen staat hij klanten bij om hun boot in goede conditie te houden. Met veel enthousiasme pakte hij onze vraag op om een passende en duurzame elektrische aandrijving voor de grundel te ontwerpen. Onze grundel is de eerste ooit gebouwd met een elektromotor aan boord. Over innovatie gesproken. In enkele weken tijd installeerde Mark met groot vakmanschap en een onverwoestbaar humeur het motorblok, de accu’s en de schroefas en werd de elektrische bedrading aangelegd. Zaterdag 8 augustus vond de eerste proefvaart plaats en de duimen konden omhoog.
Twee dagen later maakte de grundel z’n eerste echte vaart. Van Mark Koopmans’ werf ging de boot naar Verhoef aan de Aalsmeerderdijk. Geen lange reis, maar de grundel maakte indruk wat betreft vaarplezier en -gemak. Bij Verhoef wachtte de grundel nog een belangrijke behandeling: de buitenkant van de boot werd eerst met een primer behandeld en daarna geschilderd in een authentiek patroon van kleuren van de Aalsmeerse vlag. Verhoef heeft grote cabines waar dit soort werkzaamheden professioneel verricht worden. De operationele baas van Verhoef, Ruud Schwegler, vond het zo leuk om aan dit project mee te werken dat hij de werkzaamheden gesponsord heeft.
Verhoef bestaat al 75 jaar en heeft veel verschillende boten gemaakt. Het meest bekend is misschien de oranje freefall lifeboat (vrijeval reddingsboot), waarvan er nog steeds één langs de Ringvaart in de lucht hangt. De laatste jaren heeft het bedrijf zich echter gespecialiseerd in ‘gangway systems’, loopbrugsystemen, maar dan heel grote en met veel technologie ondersteunde systemen om een veilige maar flexibele verbinding te maken tussen boot, vliegtuig, olieplatform, wal, enz. Verhoef is uitgegroeid tot een internationaal bedrijf. Na de cosmetische behandeling van de grundel kwam er ineens een heel andere boot tevoorschijn. En kon Mark Koopmans beginnen aan de laatste loodjes.
Bovenstaand een paar foto’s, door er op te klikken kunt u ze bekijken.
En hieronder een filmpje gemaakt door Ton Offerman, die hem belangeloos beschikbaar stelde.